Ευρασιατική σκακιέρα

Ο δυνατός προχωρεί μέχρι εκεί που του επιτρέπει η δύναμή του και

ο αδύναμος υποχωρεί μέχρι εκεί που του επιβάλλει η αδυναμία του.

Θουκυδίδης

Γράφει η Άννα Μπαλλή

Απόσπασμα από το άρθρο!  Η κούρσα για παγκόσμια κυριαρχία. Πόσο ισότιμη “αντίπαλος” των ΗΠΑ είναι η Ρωσία 

Τι σημαίνει όμως η κρίση στην Ουκρανία; Πολύ σωστά ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας Σεργκέι Λαβρόφ υπογραμμίζει ότι «Λίγοι σοβαροί αναλυτές αντιλαμβάνονται ότι δεν πρόκειται για τη μοίρα της Ουκρανίας, απλώς η Ουκρανία χρησιμοποιήθηκε και συνεχίζει να χρησιμοποιείται ως πιόνι στο γεωπολιτικό παιχνίδι».



Ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι, σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του προέδρου Κάρτερ, καθηγητής του Χάρβαρντ και από αυτούς που διαμορφώνουν τη στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ, έγραφε το 1997 στο βιβλίο του Η μεγάλη σκακιέρα: 

«Η Ευρασία είναι η σκακιέρα πάνω στην οποία συνεχίζει να παίζεται ο αγώνας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Όποιος ελέγχει την περιοχή αυτή θα ελέγξει και τις παγκόσμιες εξελίξεις». (5)

Ο Μπρεζίνσκι θεωρούσε την Ουκρανία ως περιοχή κλειδί για τον έλεγχο τη Ευρασίας, και δεν είναι τυχαίο ότι σε δύο παγκόσμιους πολέμους η Γερμανία επιχείρησε να θέσει την Ουκρανία υπό τον έλεγχό της. Κάτι που επίσης επιδιώκει σήμερα με την ενσωμάτωσή της στην ΕΕ, φέρνοντάς την αντιμέτωπη με τη Ρωσία, η οποία θεωρούσε ότι δικαιωματικά ανήκε στην ίδια ο έλεγχος της περιοχής αυτής. Η Ρωσία του Πούτιν στην προσπάθειά της να θέσει υπό τον έλεγχό της το χώρο αυτό που θα της επέτρεπε να γίνει η γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, προωθούσε την Ευρασιατική Ένωση, στα πρότυπα της ΕΕ, περιλαμβάνοντας σε αυτή φυσικά και την Ουκρανία.

«Η Ρωσία», λέει ο Αντρέι Ιλιάσενκο, «συνορεύει με δύο παγκόσμια οικονομικά κέντρα, την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κίνα, που το μέγεθος των αγορών τους είναι ασύγκριτα μεγαλύτερο από τη ρωσική. Ίσως ο Πούτιν να ήταν διατεθειμένος να ενωθεί με έναν από τους δύο ευρασιατικούς οικονομικούς γίγαντες ως ισότιμος εταίρος. Κανείς από τους δύο, όμως, δεν τον καλεί για συνεργασία σε τέτοιο επίπεδο. Αλλά και το να γίνει ένας απλός προμηθευτής πρώτων υλών (φυσικών πόρων) ενός από αυτούς επίσης δεν το θέλει η Μόσχα. Από αυτή τη θέση ξεκίνησε και η ιδέα της Ευρασιατικής Ένωσης». (6)

Όμως, από το μεγάλο παιχνίδι δεν θα μπορούσαν να λείπουν οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν θα επέτρεπαν ποτέ κάποιος άλλος να υπερισχύσει στην περιοχή, αφού κάτι τέτοιο θα απειλούσε το στόχο τους για παγκόσμια ηγεμονία. Και πάλι σωστά ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ αποκάλεσε την Ουάσιγκτον «χορογράφο» των τελευταίων εξελίξεων και έδωσε περισσότερο βάρος στις επαφές του με τον αμερικανό ομόλογό του, παρόλο που η ΕΕ με επικεφαλής τη Γερμανία έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πτώση του φιλορώσου Ουκρανού προέδρου Γιανουκόβιτς προκειμένου να ενσωματωθεί η Ουκρανία στην ΕΕ. 

«Οι δυτικοί εταίροι μας και πρωτίστως οι ΗΠΑ προσπαθούν να συμπεριφερθούν ως νικητές του Ψυχρού Πολέμου, ενεργούν σαν να μη λαμβάνουν υπόψη τη Ρωσία στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και κάνουν πράγματα που θίγουν άμεσα τα συμφέροντα της Ρωσίας», τόνισε ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών, προσθέτοντας, με μια δόση απαισιοδοξίας, ότι πρόκειται να συνεχιστεί «η πολιτική ανάσχεσης της χώρας μας, πολιτική την οποία κατά βάθος η Δύση ουδέποτε εγκατέλειψε».

Ας δούμε όμως τι ακριβώς πετυχαίνουν οι ΗΠΑ, όπως τουλάχιστον δείχνουν οι μέχρι σήμερα εξελίξεις, και τι σημαίνει αυτό για τη Ρωσία.

Εν συντομία, η ενσωμάτωση της Ουκρανίας στην ΕΕ απομονώνει τη Ρωσία και αποδυναμώνει σημαντικά την Ευρασιατική Ένωση. Επίσης, φέρνει αντιμέτωπες τη Ρωσία με την ΕΕ, και πιο συγκεκριμένα τη Μόσχα με το Βερολίνο, πλήττοντας τις σχέσεις που είχαν καλλιεργήσει εδώ και χρόνια. 

Έτσι μπαίνει εμπόδιο στη συνεργασία και ίσως μια μελλοντική συμμαχία Γερμανίας-ΕΕ με τη Ρωσία, που θα ήταν, επίσης, θανάσιμη απειλή για το ηγεμονικό προβάδισμα των ΗΠΑ. 

Επιπλέον, οι ΗΠΑ μονιμοποιούν την εμπλοκή τους στα της ΕΕ εγγυώμενες την ασφάλεια της Ευρώπης μέσω ΝΑΤΟ, και το τελευταίο επεκτείνεται και βρίσκει και πάλι το ρόλο του, που είχε χαθεί με την πτώση της ΕΣΣΔ, ο οποίος, όπως το έθεσε ο πρώτος γενικός γραμματέας της Συμμαχίας λόρδος Ίσμεϋ, είναι να κρατά «τους Αμερικάνους μέσα, τους Ρώσους έξω και τους Γερμανούς κάτω».

Χαρακτηριστική ήταν η δήλωση του υπουργού Άμυνας των ΗΠΑ: «Η συμπεριφορά της Ρωσίας στην Ουκρανία έκανε φανερή την αξία και τη χρησιμότητα του ΝΑΤΟ. Η κρίση της Ουκρανίας κατέρριψε το μύθο σύμφωνα με τον οποίο το τέλος του Ψυχρού Πολέμου απέκλεισε μια για πάντα τις συγκρούσεις στην Ευρώπη», και παρότρυνε τις χώρες του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις δαπάνες τους για την αγορά πολεμικού εξοπλισμού.

Σύμφωνα, τώρα, με τον Μπρεζίνσκι, οι συνέπειες για τη Ρωσία είναι βαρύτατες. 

«Η Ουκρανία στην ευρασιατική σκακιέρα», γράφει, «είναι γεωπολιτικός άξονας, επειδή η ίδια η ύπαρξή της ως ανεξάρτητης χώρας βοηθά το μετασχηματισμό της Ρωσίας. Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία παύει να είναι ευρασιατική αυτοκρατορία. Χωρίς την Ουκρανία, η Ρωσία μπορεί να συνεχίσει να παλεύει για αυτοκρατορική θέση, αλλά τότε θα γινόταν κυρίως ασιατικό αυτοκρατορικό κράτος το οποίο θα συρόταν πολύ πιθανόν σε συγκρούσεις που θα το αποδυνάμωναν, με αφυπνισμένους κεντροασιάτες, οι οποίοι θα ήταν γεμάτοι μνησικακία για την απώλεια της πρόσφατα αποκτημένης ανεξαρτησίας τους και θα είχαν την υποστήριξη των αδελφικών ισλαμικών κρατών στο νότο. Επίσης, το πιθανότερο, και η Κίνα θα αντιτιθόταν σε οποιαδήποτε παλινόρθωση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κεντρική Ασία, λόγω του αυξανόμενου ενδιαφέροντός της για τα κράτη της περιοχής που απέκτησαν πρόσφατα την ανεξαρτησία τους».

Η ι­στο­σε­λί­δα της Στράτ­φορ, μιας ε­ται­ρεί­ας στρατηγικών α­να­λύ­σε­ων που δια­τη­ρεί στε­νό­τα­τους δε­σμούς με τις α­με­ρι­κα­νι­κές μυ­στι­κές υ­πη­ρε­σί­ες, ε­πα­νέ­λα­βε πρό­σφα­τα αυ­τή την α­νά­λυ­ση σε σχέ­ση με τα πρό­σφα­τα γεγονό­τα στην Ου­κρα­νί­α, πηγαίνοντας ακόμη παραπέρα. Σε μια α­νά­λυση για τις πο­λι­τι­κές ε­ξε­λί­ξεις στην Ου­κρα­νί­α, η Στράτ­φορ συ­μπε­ραί­νει ό­τι η α­πώ­λεια της Ου­κρα­νί­ας ό­χι μό­νο α­δυ­να­τί­ζει την ε­ξω­τε­ρι­κή θέ­ση της Ρω­σί­ας, αλ­λά επίσης «χω­ρίς την Ου­κρα­νί­α, η οι­κο­νο­μι­κή, πο­λι­τι­κή και στρα­τιω­τι­κή βιω­σι­μό­τη­τα της Ρω­σί­ας τί­θε­ται υ­πό αμ­φι­σβή­τη­ση». 

Η έ­ρευ­να της Στράτ­φορ συ­νε­χί­ζει: «Το να πει κα­νείς ό­τι η Ρω­σί­α βρί­σκε­ται σε μια κρί­σι­μη κα­μπή εί­ναι πο­λύ συ­γκρα­τη­μέ­νη δή­λω­ση. Χω­ρίς την Ου­κρα­νί­α, η Ρω­σί­α εί­ναι κα­τα­δι­κα­σμέ­νη σε μια ο­δυ­νη­ρή διο­λί­σθη­ση της γε­ω­πο­λι­τι­κής της ι­σχύ­ος και, τε­λι­κά, ί­σως α­κό­μη και στην α­νυ­παρ­ξί­α».

Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα από την πλευρά του φρόντισε να προσδιορίσει το ρόλο που αναλογεί, κατά την άποψή του, στη Ρωσία στο διεθνές σύστημα, χαρακτηρίζοντάς την ως περιφερειακή δύναμη και τονίζοντας ότι η επέμβαση της Μόσχας στην Κριμαία ήταν αποτέλεσμα αδυναμίας και όχι δύναμης. 

«Η Ρωσία είναι μια περιφερειακή δύναμη που φέρνει σε δύσκολη θέση τους γείτονές της, όχι εξαιτίας της ισχύος αλλά λόγω της αδυναμίας της», σχολίασε χαρακτηριστικά κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Χάγη κατά το κλείσιμο της συνόδου για την πυρηνική ασφάλεια. Επιπλέον, ανέφερε ότι η Ρωσία δεν είναι ο υπ’ αριθμόν ένα κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια των ΗΠΑ και, όπως είπε, τον προβληματίζει περισσότερο η πιθανότητα να εκραγεί ένα πυρηνικό όπλο στο Μανχάταν. Πρόσθεσε ότι η προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία δεν είναι «τελειωμένη υπόθεση», καθώς η διεθνής κοινότητα δεν την αναγνωρίζει, και τόνισε ότι επαφίεται στη Ρωσία να ενεργήσει ξανά με βάση τους διεθνείς κανόνες, υπογραμμίζοντας ότι εάν δεν το πράξει θα υποστεί το κόστος. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν «απλώς πρέπει να καταλάβει πως υπάρχει μία επιλογή που πρέπει να γίνει εδώ πέρα», είπε χαρακτηριστικά.

- See more at: http://www.inprecor.gr/archives/256671#sthash.NYmCDxdP.dpuf